Odnośniki
- Indeks
- James Axler Deathlands 057 Breakthrough
- Ivan Cankar Knjiga za lahkomiselne ljudi
- Braun Lilian Jackson Kot, który... 09 Kot, który zszedśÂ pod podśÂogćÂ
- Angel Shifters 4 Angel's Shield Erin M. Leaf
- Jack L. Chalker QM 1 The Demons at Ra
- HORIZONTALLY_CURVED_STEEL_BOX_GIRDER_BRIDGE_AASHTO_LRFD_Design_example
- Donna's Loving Brothers
- Jana Downs Ravyn Warriors 3 Ravyn's Destiny
- Andre Norton and Mercedes Lackey Halfblood Chronicles 03 Elvenborn
- Lawrence_Terry_Misja_uczuc_RPP022
- zanotowane.pl
- doc.pisz.pl
- pdf.pisz.pl
- shakyor.htw.pl
przystało księciu. Pózniej wyruszył na północ, zapewne na czele wojska złożonego z najemników
amo-ryckich. Najpierw zajął dotąd nie zlokalizowane Ekallatum. Na podstawie tekstów z Tali ar-
Rimah można sądzić, że znajdowało się ono nad Tygrysem, nieco powyżej Aszur. Przez trzy lata
przygotowywał się do zdobycia tronu asyryjskiego; wreszcie wyruszył, zajął Aszur i usunął
Eriszuma, który wówczas panował. W 1749 roku Szamsziadad wstąpił na tron i rządził Asyrią przez
33 lata.
Możemy się domyślać, że w podboju Asyrii pomogła Szamszia-dadowi jedna z dynastii, które
panowały wtedy w Babilonii, o-głosił bowiem, że na tron Aszur powołali go Anu i Enlil, dawni
bogowie z południa, a pózniej wzniósł w Aszur zespół świątynny przeznaczony dla Enlila. Także
swą nową rezydencję, położoną na zachód od Tygrysu, nazwał Szubatenlil, czyli siedziba Enlila".
Miasta tego dotąd nie odnaleziono; być może, jego pozostałości kryje wzgórze Tali Lailan.
Zapewne wkrótce po wstąpieniu na tron Szamsziadad I rozpoczął nowe podboje. Na północnym
wschodzie pokonał królów niewielkich państw Tukrisz, w których przypuszczalnie mieszkali
Huryci. Zajął także Górny Kraj", czyli północno-zachodnią Me- m zopotamię. W pewnej
inskrypcji król twierdzi, że doszedł do Wiel- "! kiego Morza (Zródziemnego) i tam, w kraju
Laban, kazał wznieść 40 stelę ze swym imieniem. Wiadomo, że pózniej jego wpływy dy-
omatyczne sięgały po miasto Katanum, czyli Katnę (w pobliżu iecnego Homs). Jednakże Jarnhad,
którego stolicą było miasto alab (Aleppo) pozostał niezależny. Zainteresowanie króla asy-" jskiego
Syrią tłumaczy się między innymi tym, że właśnie amtąd, z gór Amanu i Libanu sprowadzano
kosztowne drewno drowe na budowę świątyń. Kraina ta była środkiem ówczesne-p świata, tamtędy
przechodziły wielkie szlaki komunikacyjne, m spotykały się odmienne kultury, ścierały różne prądy
poli-czne i intelektualne.
Celem podboju asyryjskiego stała się również Terka, rodzinne iasto króla, a następnie Mari, gdzie
panowała wroga dynastia norycka. Pomijając nieliczne listy Jahdumima, króla Mari, ko-spondencja
odnaleziona w tym mieście pochodzi z okresu, gdy ż rezydował tam Jasmahadad, syn
Szamsziadada. Drugi syn, zmedagan, rządził w Ekallatum. Wysiłki króla ograniczały się Itąd do
utrzymania ogromnego obszaru, który od siebie uzależ-ł. Z jego listów widoczne jest dążenie do
centralizacji władzy, teresował się nawet drobnymi sprawami i wydawał szczegóło-e zarządzenia.
Jego główną troską była jednak obrona ziem im-;rium przed rabunkowymi najazdami
koczowników. Utrzymy-ał ich w ryzach strachem i przymierzami, które zresztą były mane bez
skrupułów.
Niewielkie państwa środkowej Mezopotamii łączyły się w koić j e przeciw Asyrii, stąd też część
listów z Mari to raporty dy-.omatów i szpiegów. Na jej terytorium napadały górskie pielona z
Zagrosu; nękane głodem, schodziły w urodzajne doliny rabowały żywność. Listy z Mari i
Szimszary opowiadają o wal-ich przeciw miastu Kabra i zdominowanym przez Hurytów pieleniu
Turukku; terenem starć były okolice nad górnym biegiem Całego Zabu. Do Kabry rościło pretensje
amoryckie królestwo sznuny w dorzeczu Dijali, przestrzegając jednak zawartego z A-nrią
przymierza, ta ostatnia bowiem stanowiła pod koniec pano-ania Szamsziadada I najsilniejsze
mocarstwo Wschodu Staro-rtnego.
Po śmierci Szamsziadada I w 1717 roku potęga asyryjska załatała się, odpadały kolejno ujarzmione
siłą miasta i plemiona. rkrótce Zimrilim, syn Jahdunlima, króla Mari usuniętego z troił przez
Asyryjczyków, odzyskał rodzinne miasto. Sytuacja poli-czna zmieniała się często, rozmaite koalicje
ścierały się ze sobą. pewnym liście z Mari czytamy: Nie rna króla, który byłby łjsilmejszy.
Dziesięciu, piętnastu królów popiera Hammurapie- 41
go z Babilonu, tyluż Rimsina z Larsy, tyluż popiera Ibalpiela z-. Esznuny, tyluż Amutpiela z
Katanum. Dwudziestu królów popie- ; ra Jarimłima z Jamhad". W końcu z walki o władzę w
Mezopotamii wyszedł zwycięsko Hammurapi. W 31 roku panowania pokonał Rimsina z Larsy,
najpoważniejszego przeciwnika na południu. W 32 roku zajął Esznunę, Subartu i przedgórza
Zagrosu. Można wątpić w to, - iż zdecydowałby się na atak przeciw Subartu, nie pokonawszy
uprzednio Asyrii, przypuszczalnie więc termin Subartu oznacza w kronice babilońskiej właśnie
Asyrię. Według asyryjskiej listy królów" Iszmedagan, syn Szamsziadada I, pa-
" nował 40 lat licząc od śmierci ojca. Zapewne był zmuszony zgodzić się na rolę namiestnika króla
babilońskiego w dolinie Tygrysu i dzięki temu przetrwał na tronie.
W 33 roku panowania Hammurapi położył kres niezależności "Mari, a dwa lata pózniej zniszczył to
miasto. Prawdopodobnie dopiero po pokonaniu głównych rywali mógł przystąpić do [ Pobierz całość w formacie PDF ]