Odnośniki
- Indeks
- Kraszewski JĂłzef Ignacy Lalki sceny przedĹlubne
- CD2 Daj mi piÄ JĂłzef Augustyn SJ
- Kraszewski JĂłzef Ignacy MasĹaw
- Kraszewski JĂłzef Ignacy Lalki
- Kraszewski JĂłzef Ignacy Ramultowie
- MySQL_Opis_jezyka_msqloj
- 494. Hardy Kate Odzyskane marzenia
- Gronmark Scott Stalowi bogowie
- Anderson Evangeline Mezczyzna w czarnej skorzanej masce
- Benford, Gregory Galactic Center 3 Great Sky River
- zanotowane.pl
- doc.pisz.pl
- pdf.pisz.pl
- anapro.xlx.pl
się obronić. Ale podporządkował także politykę ekonomii: wybór ten zaciemnił niejednokrotnie
godność ludzi. Podporządkował wykonywanie władzy politycznej wzbogacaniu się na tym świecie:
to było dewiacją. Podporządkował wzbogacanie się jednych pracą wszystkich: to było zbrodnią i
ciężkim grzechem. Wolność obywatela i wolność przedsięwzięcia, wolność zawierania kontraktów i
wolność pracy nie narzucały tych perwersji i niegodnych praktyk, jakie wznieciły."
Refleksja postępuje krok dalej: liberalizm a osoba ludzka. Co znaczy "osoba ludzka"? Znów
pojawiają się pytania i wskazówki. "Dlaczego mamy sprowadzać wolność do władzy wybierania lub
nie wybierania, przedkładania lub porzucania? Osoba ludzka jest kimś więcej niż tylko jednostką,
której wolność kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność innego. Osoba ludzka jest szczególnym
bytem, zdolnym do obdarowywania i przyjmowania. Człowiek jest przeznaczony do komunii. Blizni
pozostaje dla każdego rękojmią tej przyjazni, którą już Arystoteles uczynił najdoskonalszym
dobrem społecznym".
Pytania "dają do myślenia". Często ważniejsze jest celne sformułowanie pytania niż natrętne
dyktowanie odpowiedzi. Tym bardziej, że pytania Kardynała nie są - jak się to niestety często w
podobnych przypadkach dzieje - wyrazem jego "urzędowej" nadwrażliwości. One wiszą w powietrzu,
także w powietrzu, w którym do dziś pulsuje życiem wielka mitologia wolności. Zadaniem
paryskiego duszpasterza było: zamienić w słowa te wszystkie podskórne niepokoje.
Moralność i nowa Europa
Przez wszystkie rozdziały książki przewija się myśl o etyce i sumieniu ludzkim, wcześniejszym niż
wszelkie ustawodawstwo. To punkt widzenia człowieka, który ma żywą świadomość europejskich
pobojowisk. Z tragicznego widoku pobojowisk rosną sumienia. Autor wierzy w siłę tych sumień.
Wnioski, jakie płyną z sumienia, są przede wszystkim wnioskami dla ustawodawców, którzy budują
ład państwa. Prawo ustawowe musi pozostawać w zgodzie nie tylko z ustawami nadrzędnymi i
ustawami równoległymi, ale musi również respektować świadomość moralną tych, którzy mają
przestrzegać ustawy. Nie można za każdym paragrafem stawiać policji. Właściwym strażnikiem
ustawy jest przekonanie, że ustawa jest słuszna.
Można jednak zapytać: czy odwołanie się do naturalnej świadomości moralnej ma jeszcze jakiś
sens, skoro świadomość ta jest wystawiona na oddziaływania środków masowego przekazu?
Odpowiedz Kardynała brzmi: "%7łycie społeczne i jego polityka są wiedzione świadomością moralną.
Mimo ich kruchości u podstaw umowy społecznej i zaufania znajduje się racja moralna, która jest
im konieczna. Bez niej nawet te cywilizacje, ambicją których jest gwarantowanie praw człowieka,
prowadzą do zaprzeczenia ludzkiej wolności". I nieco dalej: życie społeczne "opiera się na
założonym pakcie zaufania między obywatelami, a tymi, którzy nimi rządzą". Oczywiście, pakt
zaufania jest możliwy tylko w takiej wspólnocie, w której życie społeczne osiągnęło odpowiedni
poziom wzajemnego otwarcia. Chodzi głównie o przekonanie, że każde nadużycie zaufania jest nie
tylko nieopłacalne, ale przede wszystkim kłóci się z poczuciem godności człowieka jako obywatela
wolnego państwa. Fundamentem wspólnoty ma być szacunek dla prawa z tej racji, że jest dobrym
prawem.
Aby tworzyć takie prawo i by prawu temu się poddać, trzeba mieć duszę otwartą na prawdę.
Autor zdaje sobie sprawę z tego, że w świecie współczesnym "prawda" przestała być wartością samą
przez się oczywistą. Zbyt często była nadużywana przez totalitarne ideologie. Mimo to nie można
zrezygnować z wartości prawdy. Nie jest przypadkiem, że bodaj najczęściej cytowanym tekstem w
pracy Kardynała jest "Veritatis splendor" Jana Pawła II. Prawda jest jak ów ewangeliczny talent,
który król oddał na przechowanie swym sługom. Czego dotyczy ta prawda? Chodzi przede wszystkim
o prawdę moralną. Nie jest tak, by świat stał się nieczuły na prawdy dotyczące wartości moralnych. [ Pobierz całość w formacie PDF ]